Hechting en het Jonge Kind
Vaak wordt een verstoorde gehechtheid pas later als diagnose bij kinderen gesteld. Dit is een gemiste kans. Je kunt al op hele jonge leeftijd symptomen bij baby’s of jonge kinderen herkennen. Als je hebt geleerd hoe trauma gedrag eruitziet op jonge leeftijd uiteraard. In dit blog deel ik een verzameling symptomen van vroegkinderlijk trauma van de meest toonaangevende internationale trauma experts. Ik hoop dat dit blog je duidelijkheid gaat geven in de zoektocht naar oplossingen voor jouw jonge kind.
1. Gaat niet op onderzoek uit, exploratiegedrag
Veel symptomen zijn lastig te herkennen als hechtingsgedrag. Als je kind niet van schoot gaat bedenk je niet gelijk dat dit eigenaardig gedrag is. Toch is het bedoeling dat je jonge kind op een gegeven moment van schoot gaat en kruipend de wereld gaat ontdekken. Mijn dochter heeft nooit gekropen, had geen behoefte om de wereld te gaan ontdekken. Dit was logisch volgens haar ‘map of the world’, haar ‘blue print’ van de wereld. Als je op hele jonge leeftijd hebt ervaren dat de buitenwereld gevaar betekent voel je niet de vrijheid en veilgheid om op onderzoek uit te gaan.
2. Gebruikt huilen niet om aandacht te krijgen
Vaak gebruiken onveilig gehechte kinderen huilen niet op de juiste manier. Niet op een manier dat wij als ouders het ‘huiltje’ goed kunnen begrijpen. Wat vaak resulteert in het urenlang rondlopen met je kind en je zorgen maken waarom je kind nu huilt. Dit zorgt weer voor een paradoxale situatie bij het jonge kind. Het kind heeft nabijheid van de ouder maar ouder kan het ongemak niet voor het kind oplossen. Daardoor kan een ambivalente gehechtheid, aantrekken en afstoten, ontstaan.
3. Wordt niet rustig als het getroost wordt
Je kind is dan ook vaak super lastig tot rust te brengen. Als ouder probeer je van alles, maar allemaal zonder resultaat. Vaak krijgen onze kinderen daarom het label ‘huil baby’ alsof dat dan de oplossing zou zijn. Een baby huilt natuurlijk nooit zomaar er is altijd een reden. Alleen is dit bij getraumatiseerde kinderen heel moeilijk te achterhalen.
4. Zoekt geen troost bij pijn, ongemak of verdriet
Onveilig gehechte kinderen hebben zichzelf niet aangeleerd om troost te zoeken bij ziekte, verdriet of pijn. Ze hebben in de eerste periode van hun leven ervaren dat zij niet op de juiste manier bij hun verzorgers terecht konden waardoor zij onbewust de beslissing hebben genomen om geen hulp te zoeken bij ongemak. Dit is voor ouders van deze kinderen hartverscheurend. Je voelt je zo falen in het ouderschap. Je gaat twijfelen aan jezelf, heb ik nu een kind gekregen wat het gevoel heeft dat het niet op mij kan vertrouwen. Een vreselijke situatie voor ouder én kind.
5. Is overgevoelig voor aanraking, geluid en licht
Onveilig gehechte kinderen zijn vaak overgevoelig over van alles. De zintuigelijke sensoren lijken overuren te maken en ook altijd aan te staan. Heel vermoeiend voor onze kinderen. Dit gedrag kan soms lijken op andere diagnoses daarom is het belangrijk om voor een juiste diagnose naar een totaal plaatje te kijken.
6. Kan niet goed vasthouden aan de verzorger
Als je kind veilig gehecht is, zijn de oer-reflexen vanzelfsprekend. Als jij je kind op pakt, weet je kind instinctief welke houding het aan moet nemen. Deze onbewust automatische reflexen hebben onze kinderen vaak niet ‘aan staan’. Je merkt dan steeds dat jij je kind moet helpen met het aannemen van de juiste houding op schoot of op de heup. Ik moet dan altijd denken aan de jonge baby aapjes, die weten instinctief welke houding zij moeten aannemen als zij met mama onderweg gaan. Dit is ook een hele belangrijke skill, stel je voor dat deze aapjes dit niet goed snappen. Dan kan het zomaar zijn dat zij uit de boom vallen en dit niet overleven. Gelukkig is het ontbreken van deze oer reflexen niet levensgevaarlijk in onze westerse cultuur maar het is zeker een symptoom om te herkennen als risico factor bij onveilige gehechtheid.
7. Reikt niet met armpjes naar de verzorger
Het niet reiken naar de ouders is ook een opvallend symptoom waar je makkelijk overheen kunt kijken als hechtingssymptoom bij jonge kinderen. Maar dit valt ook onder de oer-reflexen bij jonge baby’s. Het is een non-verbale reflex; ik heb hulp nodig.
8. Heeft geen gezonde angst voor vreemden
Geen angst hebben voor vreemden kan heel charmant en lief overkomen bij vreemden. ‘’Wat een heerlijk makkelijk kind is dit’ zijn de opmerkingen die dan gemaakt worden. Maar als je goed nadenkt over dit symptoom is het natuurlijk heel eigenaardig gedrag. Als onze kinderen nog klein zijn hebben zij de angst voor vreemden nodig om te overleven net als bij andere jonge dieren in de natuur. Je kan zomaar opgegeten worden als je te ver van de moeder verdwijnt. Veel van onze kinderen gaan liever bij vreemden om schoot zitten dan bij hun eigen moeder. Als je zelf ouder ben van een kind met hechtingsproblemen weet je hoe pijnlijk dit is als ouder. ‘Mijn kind vindt vreemden fijner om mee te knuffelen dan zijn ouders’ zijn gevoelens waar je mee worstelt. Je begrijpt er niets van en schaamt je ook over deze gevoelens en situatie. Meestal zeggen we er maar niets over maar het ongemakkelijke onderbuikgevoel blijft.
9. Lacht niet terug of reageert niet op interactie
Waar je bij veilig gehechte kinderen altijd prijs hebt bij het kiekeboe spelletje of bij andere spelletjes die je steeds herhaald zullen onze kinderen je glazig aankijken met een blik die zegt: ik weet niet wat jij aan het doen bent hoor, maar ik snap het niet helemaal. Je krijgt niet de reactie die je verwacht of die je krijgt bij veilig gehechte kinderen. Mijn zoon, inmiddels nu 15 jaar, is gelukkig heel veilig gehecht. Jarenlang had ik ‘altijd prijs’ als ik deze spelletjes met hem deed. Hij vond het heerlijk die voorspelbaarheid en lag telkens weer in een deuk, heerlijk natuurlijk om dit als ouder te ervaren. Het gaf mij in ieder geval weer iets van vertrouwen, gelukkig ik kan toch nog iets van het ouderschap.
10. Maakt geen baby geluidjes
Het ontbreken van babygeluidjes is niet iets waarvan je weet dat het er moet zijn als het je eerste kind is. Maar toch is het voor een onveilig gehechte kinderen een symptoom wat vaak voorkomt. Zo ook bij mijn dochter, die was altijd doodstil. Ik wist niet beter dat dit zo hoorde. Pas toen ik later beter begreep wat hechtingsproblemen waren begreep waarom ze altijd zo stil bleef en dat dit een symptoom kan zijn van onveilige gehechtheid. Als jij de wereld als niet veilig ervaart ga je geen geluiden maken. Je moet immers al je energie en aandacht gebruiken de wereld om je heen in de gaten te houden en daar kun je deze geluidjes dan niet bij gebruiken. Bij mijn zoon waren deze geluidjes wel aanwezig, die hoefde zich geen zorgen te maken en de wereld om zich heen constant in de gaten te houden. Hij wist en voelde vooral dat hij op zijn ouders kon bouwen en vertrouwen. Helaas speelden alle tien symptomen bij mijn dochter. Verwonderlijk dus dat niemand deze symptomen heeft herkend als risicofactoren. De huisarts niet, het consultatiebureau niet. Hoe had het leven van mijn dochter eruitgezien als ik op hele jonge leeftijd al had geweten hoe ik mijn dochter op de juiste manier had kunnen helpen?
Ik ben benieuwd welke symptomen er bij jouw kind speelden toen je nog niet wist wat er met je kind aan de hand was. Ik kijk er naar uit om deze te lezen in onderstaande reactie box. Hechte groet, Esther
